Dziennik Gazeta Prawna: Problem z hurtowniami audytu nie zniknął, ale widać poprawę

Redakcja „Dziennik Gazeta Prawna” przyjrzała się jednemu z aspektów raportu „Usługi firm audytorskich w 2021 roku – analiza na podstawie sprawozdań rocznych” przygotowanego przez Polską Agencję Nadzoru Audytowego – tj. liczbie usług wykonywanych przez biegłych rewidentów. Jak wynika z raportu nadzorcy, w 2021 r. zmniejszy­ła się liczba biegłych rewi­dentów, którzy wykonali po­nad 50 usług. O ile w 2021 r. było takich biegłych rewidentów 174 (z 76 firm audytorskich), to w 2020 r. było ich 194 (z 88 firm). Należy jednak odnotować, że w minionym roku jeden z biegłych rewidentów wykonał aż 318 usług (czyli siedem więcej, niż wynosił najwyższy wynik rok wcześniej). Jak zaznacza gazeta, „świadczy to o tym, że realizuje on więcej niż jedną usługę dziennie, co zdaniem agencji wyraźnie pokazuje ni­skie zaangażowanie w prace i może świadczyć o działaniu niezgodnym z ustawą”.

Gazeta przytacza dane zebrane w raporcie PANA, zgodnie z którymi „w pięciu największych fir­mach audytorskich maksymal­na liczba świadczeń wykona­nych przez jednego biegłego kształtuje się - w zależności od firmy - pomiędzy 105 a 318 (w 2020 r. było to pomiędzy 164 a 311). Natomiast w grupie po­zostałych 71 firm maksymalna liczba usług przypadających na jednego biegłego kształtowała się pomiędzy 50 a 202. Wśród tych 71 firm aż 23 bada spra­wozdania finansowe jednostek zainteresowania publicznego (JZP)”

Jak jednak podkreśla redakcja, „problem hurtowych audytów nie dotyczy wszystkich firm audytorskich. Z raportu wy­nika, że średnio na jednego biegłego rewidenta przypada­ło 12 ustawowych badań spra­wozdań finansowych w pod­miotach innych niż jednostki zainteresowania publiczne­go (czyli innych niż np. ban­ki, spółki giełdowe). Podobnie było w 2020 r., gdy średnia ta wynosiła 13”.

Zdaniem PANA spadek z 88 do 76 liczby firm audytorskich, w których są biegli rewiden­ci wykonujący powyżej 50 usług rocznie, jest efektem działań podjętych przez Agencję już po publikacji zeszłorocznego raportu, kiedy to PANA „zapowiedziała, że weźmie pod lupę te spółki, w których na jednego audytora przypada duża liczba świadczo­nych usług”. Agencja zapowiada kolejne kroki.

Dane z raportu na łamach „DGP” skomentowała prezes Krajowej Rady Biegłych Rewidentów Barbara Misterska-Dragan. Podkreśliła ona, że należy mieć świadomość ogólności danych mówiących o dużej licznie wykonanych usług – bez podania, czy liczba ta dotyczy tylko usługi badania sprawozdania finansowe­go, czy również innych usług.

Jak dodała prezes KRBR, usługa świadczona przez firmę audytorską nie musi być w całości realizowana przez biegłego rewidenta, ale np. pod jego nadzorem merytorycznym. W jej opinii „Nawet w przypadku rekordzistów nie wiemy, ani jakie usługi zostały wykonane, ani jakie zespoły je realizowały. Bez tych danych ocena pracy czy zaangażowania biegłego jest przedwczesna, zwłaszcza gdy praca zespołów była dobrze zaplanowana, a firma miała odpowiednie procedury i mechanizmy zarządzania jakością. Dlatego chcąc rzetelnie ocenić liczby z raportu, należałoby mieć wiedzę na temat firmy, jej organizacji pracy, systemu kontroli jakości i w efekcie jakości wykonanej pracy”.

Prezes KRBR zaznaczyła, że samorząd zawsze przeciwdzia­ła nieprawidłowościom na rynku i dba o jak najlepszą jakość świadczonych usług. „Na bieżąco analizujemy wnioski z kontroli PANA, która precyzyjnie wskazują obszary wymagające doskonalenia. Stąd elastyczny system szkoleń. System samorządowych alertów i wytycznych to kolejne narzędzia, które poprzez promocję jakości usług w istocie zwalczają marginalne zjawisko, jakim są „hurtownie audytu". Doskonalenia wymaga również to, aby kluczowy biegły rewident przeznaczał wystar­czającą ilość czasu na badanie sprawozdań”. Prezes Barbara Misterska-Dragan przypomniała, że samorząd opracował zestaw wytycznych dla biegłych rewidentów i przekazał je Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego do konsultacji.

Artykuł został opublikowany w wydaniu „Dziennik Gazeta Prawna” z 9.05.2022.