Prawo i standardy

1 kwietnia 2015 r. Komisja Nadzoru Audytowego zatwierdziła uchwały Krajowej Rady Biegłych Rewidentów, na mocy których wprowadzone zostały do stosowania w Polsce przez biegłych rewidentów i firmy audytorskie:

• Międzynarodowe Standardy Badania (MSB) - Proces wdrażania MSB w Unii Europejskiej oraz w Polsce,
• Międzynarodowe Standardy Usług Przeglądu (MSUP),
• Międzynarodowe Standardy Usług Atestacyjnych Innych niż Badania i Przeglądy Historycznych Informacji Finansowych (MSUA),
• Międzynarodowy Standard Kontroli Jakości 1 (MSKJ1).

Zmienione standardy mają zastosowanie:

• w przypadku firm audytorskich wykonujących badania lub przeglądy sprawozdań finansowych jednostek zainteresowania publicznego – do badania i przeglądów sprawozdań finansowych sporządzonych za okresy kończące się 31 grudnia 2016 r. i później,

• w przypadku firm audytorskich niewykonujących badania lub przeglądów sprawozdań finansowych jednostek zainteresowania publicznego – do badania i przeglądów sprawozdań finansowych sporządzonych za okresy kończące się 31 grudnia 2017 r. i później,

• do usług atestacyjnych innych niż badania i przeglądy historycznych informacji finansowych rozpoczętych od 1 stycznia 2017 r. i później.

Niezależnie od "wyszukiwarki standardów zawodowych" wszystkie uporządkowane chronologicznie uchwały KRBR dotyczące krajowych standardów wykonywania zawodu, dostępne są w dziale Uchwały KRBR/Krajowe standardy wykonywania zawodu.

Uchwała nr 3430/52a/2019 Krajowej Rady Biegłych Rewidentów z dnia 21 marca 2019 r. w sprawie krajowych standardów badania oraz innych dokumentów (Uchwała zmieniona uchwałą nr 3589/54/2019 KRBR z dnia 7 maja 2019 r.)
Komunikat nr 44/2019 KRBR z dnia 7 maja 2019 r. w sprawie stosowania krajowych standardów badania powiązany z uchwałą nr 3430/52a/2019)

Nowe Krajowe Standardy Kontroli Jakości

Do czasu wydania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyroku w sprawie ze skargi Krajowej Rady Biegłych Rewidentów na zastrzeżenia Rady Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego przedstawione do uchwały Krajowej Rady Biegłych Rewidentów w sprawie krajowych standardów kontroli jakości oraz krajowego standardu badania 220 (Z) obowiązują standardy w brzmieniu wprowadzonym przez Radę Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego uchwałą nr 38/I/2022 z dnia 15 listopada 2022 r.:

1. Krajowy Standard Kontroli Jakości 1 w brzmieniu Międzynarodowego Standardu Zarządzania Jakością (PL) 1 – „Zarządzanie jakością dla firm wykonujących badania lub przeglądy sprawozdań finansowych lub zlecenia innych usług atestacyjnych lub pokrewnych” („KSKJ 1”),
2. Krajowy Standard Kontroli Jakości 2 w brzmieniu Międzynarodowego Standardu Zarządzania Jakością (PL) 2 – „Kontrole jakości wykonania zlecenia” („KSKJ 2”).

Moment obowiązkowego zastosowania standardów:

1. Firmy audytorskie są zobowiązane do dostosowania swoich systemów wewnętrznej kontroli jakości do postanowień KSKJ 1 i ich wdrożenia do dnia 1 stycznia 2023 r. niezależnie od rodzaju świadczonych usług. Należy również odpowiednio objąć systemem wewnętrznej kontroli jakości i stosować postanowienia KSKJ 1 do działalności polegającej na usługowym prowadzeniu ksiąg rachunkowych oraz innych usług, czynności i działalności.

   Dostosowanie i wdrożenie, o których mowa w ust. 1, oznacza, że firma audytorska:
   • do dnia 1 stycznia 2023 r. ustaliła cele jakości, zidentyfikowała i oszacowała ryzyka jakości oraz zaprojektowała i wdrożyła reakcje; wymagane jest, aby reakcje zaczęły działać od 1 stycznia 2023 r.;
   • do dnia 1 stycznia 2023 r. zaprojektowała i wdrożyła działania monitorujące, które będą działać, oraz dokonała oceny systemu wewnętrznej kontroli jakości wymaganej przez paragrafy 53 – 54 KSKJ 1 w terminie jednego roku od dnia ich wdrożenia.
     
     
2. KSKJ 2 ma zastosowanie do:
   • usług badania i usług przeglądu sprawozdań finansowych oraz innych historycznych informacji finansowych za okresy sprawozdawcze rozpoczynające się 1 stycznia 2023 i później, oraz
   • usług atestacyjnych innych niż badanie i przegląd oraz usług pokrewnych rozpoczynających się 1 stycznia 2023 r. i później.

Poprzednio obowiązujące Krajowe Standardy Kontroli Jakości

Firmy audytorskie stosują „Krajowe Standardy Kontroli Jakości”, zgodne z uchwałą KRBR nr 2040/37a/2018 Krajowej Rady Biegłych Rewidentów z dnia 3 marca 2018 r. w sprawie krajowych standardów kontroli jakości

• Załącznik - " Krajowe Standardy Kontroli Jakości w brzmieniu Międzynarodowego Standardu Kontroli Jakości 1”
• Katalog wybranych pojęć (załącznik nr 2)

Zmiana KSKJ

Ze zmianami wynikającymi z Uchwały Nr 1107/15a/2020 Krajowej Rady Biegłych Rewidentów z dnia 8 września 2020 r. w przedmiocie przyjęcia Krajowego Standardu Badania 540 (Zmienionego) oraz przyjęcia zmian w uchwale w sprawie krajowych standardów kontroli jakości, uchwale w sprawie krajowych standardów badania oraz innych dokumentów, a także uchwale w sprawie krajowych standardów przeglądu, krajowych standardów usług atestacyjnych innych niż badanie i przegląd oraz krajowych standardów usług pokrewnych

Zmiany krajowych standardów wykonywania zawodu oraz krajowych standardów kontroli jakości wynikające z przyjęcia KSB 250 (Z) (Załącznik nr 2 do uchwały Nr 1107/15a/2020)

(moment rozpoczęcia stosowania zmienionego brzmienia KSKJ jest powiązany z rodzajem świadczonych usług, tj. w przypadku, gdy mamy do czynienia z badaniem lub przeglądem – do usług za okresy sprawozdawcze kończące się dnia 31 grudnia 2021 r. i później, natomiast w przypadku innych usług atestacyjnych oraz usług pokrewnych - do usług rozpoczętych od dnia 1 stycznia 2022 r., z możliwością wcześniejszego stosowania)

Ujednolicone brzmienie KSKJ

KSKJ - w brzmieniu MSKJ 1 (2040, 1107) - ujednolicone brzmienie

Więcej na temat ujednolicenia brzmienia standardów przeczytasz tutaj.

• Uchwała Nr 240/8a/2023 Krajowej Rady Biegłych Rewidentów z dnia 22 grudnia 2023 r. w przedmiocie zmiany uchwały w sprawie ustanowienia zasad etyki zawodowej biegłych rewidentów

• Uchwała Nr 207/7a/2023 Krajowej Rady Biegłych Rewidentów z dnia 17 grudnia 2023 r. w sprawie ustanowienia zasad etyki zawodowej biegłych rewidentów
  

  • Załącznik – Kodeks etyki IESBA, wydanie z 2022 r.

  (Kodeks ma zastosowanie do wykonywania czynności, dla których warunki zlecenia zostały uzgodnione 1 lipca 2024 r. lub później, z możliwością ich wcześniejszego stosowania)

• Uchwała nr 1760/27a/2021 Krajowej Rady Biegłych Rewidentów z dnia 6 sierpnia 2021 r. w sprawie zasad etyki zawodowej biegłych rewidentów

  • Załącznik nr 1 - Zmiany do Części 4B Kodeksu etyki IESBA

(Zmiany Kodeksu mają zastosowanie do wykonania czynności, dla których warunki zlecenia zostały uzgodnione 1 lipca 2022 r. lub później, z możliwością ich wcześniejszego stosowania)

• Uchwała nr 3431/52a/2019 Krajowej Rady Biegłych Rewidentów z dnia 25 marca 2019 r. w sprawie zasad etyki zawodowej biegłych rewidentów

  • Załącznik nr 1 – Kodeks etyki IESBA
  • Załącznik nr 2 – słownik pojęć

• Uchwała nr 2042/38/2018 Krajowej Rady Biegłych Rewidentów z dnia 13 marca 2018 r. w sprawie zasad etyki zawodowej biegłych rewidentów
  • Załącznik nr 1 – Kodeks etyki IFAC
  • Załącznik nr 2 – definicje wybranych pojęć w Kodeksie etyki IFAC

(Kodeks ma zastosowanie do czynności rozpoczętych w dniu 21 marca 2018 r. i później)

• Uchwała nr 206/6/2015 Krajowej Rady Biegłych Rewidentów z dnia 3 listopada 2015 r. zmieniająca uchwałę w sprawie zasad etyki zawodowej biegłych rewidentów

• Uchwała nr 4249/60/2011 Krajowej Rady Biegłych Rewidentów z dnia 13 czerwca 2011 r. w sprawie zasad etyki zawodowej biegłych rewidentów
• Kodeks etyki IFAC

• Komunikat nr 3/2016 Krajowej Rady Biegłych Rewidentów z dnia 26 stycznia 2016 r. w sprawie wejścia w życie uchwały nr 206/6/2015 Krajowej Izby Biegłych Rewidentów z dnia 3 listopada 2015 r. zmieniającej uchwałę w sprawie zasad etyki zawodowej biegłych rewidentów

• Komunikat Komisji Nadzoru Audytowego dotyczący zagrożeń etycznych związanych z działaniem przez biegłych rewidentów i podmioty uprawnione do badania sprawozdań finansowych, jako rewident do spraw szczególnych

Ustawy

• Ustawa z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1035) - tekst jednolity obowiązujący od 12 lipca 2024 r. 

• Ustawa z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym - (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1302 z późn. zm.)

• Ustawa z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1415)

• Ustawa z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (tekst ujednolicony oraz tekst ze wskazaniem zmian opracowane na podstawie: t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1421 i 1571) w języku angielskim
  (Obowiązującym źródłem prawa jest tekst ustawy w języku polskim opublikowany w Dzienniku Ustaw)

• Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (Dz. U. z 2019 r. poz. 1571) - ustawa obowiązuje od dnia 05.09.2019 r.

• Ustawa z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz o nadzorze publicznym (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1421) - ustawa obowiązuje od dnia 21.06.2017 r.

• Ustawa z dnia 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym (Dz. U. z 2016 r., poz. 1000 i 1948) - ustawa obowiązywała do dnia 20.06.2017 r.

• Ustawa z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz o nadzorze publicznym w języku angielskim - (Obowiązującym źródłem prawa jest tekst ustawy w języku polskim opublikowany w Dzienniku Ustaw)

• Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 120)

• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1634 z późn. zm.)

• Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2283 z późn. zm.)

• Ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 593 z późn. zm.)

• Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1467 z późń. zm.)

• Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1277 z późn. zm.)

• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2324 z późn. zm.)

Rozporządzenia

• Rozporządzenie Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 18 stycznia 2021 r. w sprawie rocznej sprawozdawczości firm audytorskich (Dz. U. poz. 218).

• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie określenia innych terminów wypełniania obowiązków w zakresie ewidencji oraz w zakresie sporządzenia, zatwierdzenia, udostępnienia i przekazania do właściwego rejestru, jednostki lub organu sprawozdań lub informacji.

• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 lutego 2020 r. w sprawie kwoty przekazywanej przez Polską Agencję Nadzoru Audytowego na pokrycie kosztów niektórych zadań realizowanych przez Polską Izbę Biegłych Rewidentów (Dz. U. poz. 311).

• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 27 listopada 2019 r. w sprawie opłat z tytułu nadzoru wnoszonych przez firmy audytorskie w związku z wykonywaniem usług atestacyjnych oraz usług pokrewnych zgodnie z krajowymi standardami wykonywania zawodu (Dz. U., poz. 2321)

  (Rozporządzenie stosuje się po raz pierwszy do opłat z tytułu nadzoru należnych za rok 2020, z wyjątkiem § 5 i § 6, które stosuje się po raz pierwszy do opłat z tytułu nadzoru należnych za rok 2021.)

• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 3 grudnia 2009 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotów uprawnionych do badania sprawozdań finansowych (obowiązuje do dnia 21.12.2017 r. )

• Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 19 grudnia 2017 r. w sprawie postępowania kwalifikacyjnego na biegłych rewidentów

• Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 15 grudnia 2017 r. w sprawie obligatoryjnego doskonalenia zawodowego biegłych rewidentów

• Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 7 listopada 2017 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej firmy audytorskiej (obowiązuje od dnia 22.12.2017 r.)

• Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 31 października 2017 r. w sprawie opłat z tytułu nadzoru wnoszonych przez firmy audytorskie w związku z wykonywaniem czynności rewizji finansowej w jednostkach zainteresowania publicznego

• Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 31 października 2017 r. w sprawie sposobu wyliczenia stawki procentowej opłat z tytułu nadzoru wnoszonych przez firmy audytorskie w związku z wykonywaniem czynności rewizji finansowej w jednostkach innych niż jednostki zainteresowania publicznego

Obwieszczenia

• Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2019 r. w sprawie wysokości stawki procentowej opłat z tytułu nadzoru wnoszonych przez firmy audytorskie w związku z wykonywaniem usług atestacyjnych oraz usług pokrewnych zgodnie z krajowymi standardami wykonywania zawodu na rok 2020 (M.P., poz. 1145)

• Obwieszczenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 28 listopada 2018 r. w sprawie wysokości stawki procentowej opłat z tytułu nadzoru wnoszonych przez firmy audytorskie w związku z wykonywaniem czynności rewizji finansowej w jednostkach zainteresowania publicznego na rok 2019

• Obwieszczenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 23 listopada 2017 r. w sprawie wysokości stawki procentowej opłat z tytułu nadzoru wnoszonych przez firmy audytorskie w związku z wykonywaniem czynności rewizji finansowej w jednostkach zainteresowania publicznego na rok 2018

Przejdź do wyszukiwarki dokumentów i publikacji UE

Dyrektywy UE

• Ujednolicony tekst Dyrektywy 2006/43/WE uwzględniający zmiany wprowadzone dyrektywą 2014/56/EU Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 kwietnia 2014 r. (...):
  • wersja polska
  • wersja angielska

• Dyrektywa 2006/43/WE w sprawie ustawowych badań rocznych sprawozdań finansowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych (…)
  • wersja polska
  • wersja angielska

• Dyrektywa 2014/56/UE zmieniająca dyrektywę 2006/43/WE w sprawie ustawowych badań rocznych sprawozdań finansowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych (...):
  • wersja polska
  • wersja angielska

• Dyrektywa 2008/30/WE zmieniająca dyrektywę 2006/43/WE
  • wersja polska
  • wersja angielska

• Dyrektywa 2013/34/UE w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań finansowych niektórych rodzajów jednostek (…)
  • wersja polska
  • wersja angielska
  • Prezentacja oraz stanowisko FEE w sprawie Dyrektywy 2013/34/UE

• Stanowisko KRBR w sprawie wdrożenia postanowień dyrektywy 2014/56/UE zmieniającej dyrektywę 2006/43/WE w sprawie ustawowych badań rocznych sprawozdań finansowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych (...) oraz rozporządzenia (UE) Nr 537/2014 w sprawie szczegółowych wymogów dotyczących ustawowych badań sprawozdań finansowych jednostek interesu publicznego (...)
• Pytania Ministerstwa Finansów

Rozporządzenia UE

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (tzw. RODO):

  • wersja polska

  • wersja angielska

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 537/2014 w sprawie szczegółowych wymogów dotyczących ustawowych badań sprawozdań finansowych jednostek interesu publicznego, uchylające decyzję Komisji 2005/909/WE:
  • wersja polska
  • wersja angielska

• Sprostowanie do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 537/2014 w sprawie szczegółowych wymogów dotyczących ustawowych badań sprawozdań finansowych jednostek interesu publicznego, uchylające decyzję Komisji 2005/909/WE:
  • wersja polska
  • wersja angielska

• Rozporządzenie (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie stosowania międzynarodowych standardów rachunkowości:
  • wersja polska
  • wersja angielska

• Rozporządzenie (WE) nr 1126/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002:
  • wersja polska
  • wersja angielska

Zalecenia, decyzje i rekomendacje Komisji Europejskiej

• Decyzja Komisji ustanawiająca Europejskie Forum Ładu Korporacyjnego:
  • wersja polska
  • wersja angielska

• Decyzja Komisji ustanawiająca grupę ekspertów doradzającą Komisji i ułatwiającą współpracę między systemami publicznego nadzoru nad biegłymi rewidentami i firmami audytorskimi:
  • wersja polska
  • wersja angielska

• Zalecenie Komisji w sprawie zewnętrznego zapewniania jakości dla biegłych rewidentów i firm audytorskich dokonujących audytu jednostek interesu publicznego:
  • wersja polska
  • wersja angielska

• Zalecenie Komisji dotyczące ograniczenia odpowiedzialności cywilnej biegłych rewidentów oraz firm audytorskich przeprowadzających ustawowe badania sprawozdań finansowych:
  • wersja polska
  • wersja angielska

• Rekomendacja w sprawie zewnętrznego zapewniania jakości usług wykonywanych przez biegłych rewidentów i firmy audytorskie badające jednostki interesu publicznego (6 maja 2008 r.)

Zielone księgi

Unijne ramy ładu korporacyjnego (dokument opublikowany 5 kwietnia 2011 r.):

• wersja polska
• wersja angielska
• Artykuł „Ramy ładu korporacyjnego dla spółek: co wymaga poprawy?” opublikowany wraz z zieloną księgą:
  • wersja polska
  • wersja angielska
• FAQ Corporate Governance – wersja angielska

Polityka badania sprawozdań finansowych: lekcje wyciągnięte z kryzysu (dokument opublikowany 13 października 2010 r.):

• wersja polska
• wersja angielska
• Komentarze do zielonej księgi
• Stanowisko KRBR
• Prezentacje z konferencji „Sprawozdawczość i rewizja finansowa - czas na zmiany?”, która była poświęcona aktualnym kwestiom z zakresu rachunkowości i rewizji finansowej, w tym zielonej księdze (9-10 lutego 2011 r., Bruksela)

Ład korporacyjny w instytucjach finansowych oraz polityka wynagrodzeń (dokument opublikowany 2 czerwca 2010 r.):

• wersja polska
• wersja angielska

Komunikaty Komisji Europejskiej

• Wzmacnianie systemów sankcji w branży usług finansowych (8 grudnia 2010 r.)

• stanowiska KNA
• stanowiska KNF

• Dokumenty Ministerstwa Skarbu Państwa w zakresie m.in. współpracy biegłego rewidenta ze spółkami z udziałem Skarbu Państwa

• Dobre praktyki spółek notowanych na GPW (obowiązują od 1.01.2016)

• Dobre praktyki komitetów audytu

• Regulacje KNF – relacje z biegłymi rewidentami

• Konwencja o zwalczaniu przekupstwa zagranicznych funkcjonariuszy publicznych w międzynarodowych transakcjach handlowych