Obowiązek szkoleniowy w ustawie AML

W aktualności pt. „Czy pamiętasz o AML?” przypominaliśmy m.in. o obowiązkach wynikających z ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu („ustawa AML”).

Dziś chcemy zwrócić uwagę na Komunikat nr 92 GIIF, UKNF i NBP. W naszej aktualności przedstawiamy  wybrane informacje z tego komunikatu, pełna jego treść jest dostępna pod adresem: https://www.gov.pl/web/finanse/komunikat-nr-92-w-sprawie-obowiazku-szkoleniowego-okreslonego-w-ustawie-aml--komunikat-giif-uknf-i-nbp.

Cel komunikatu

Komunikat przedstawia dobre praktyki oraz oczekiwania Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (GIIF), Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF) oraz Narodowego Banku Polskiego (NBP) (na potrzeby komunikatu dalej łącznie: „Organy kontroli”) dotyczące zapewnienia udziału osób, które wykonują obowiązki związane z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (AML/CFT), w programach szkoleniowych z zakresu realizacji tych obowiązków, z uwzględnieniem tematyki ochrony danych osobowych.

Kogo dotyczy komunikat

Komunikat ma zastosowanie do instytucji obowiązanych wymienionych w art. 2 ust. 1 ustawy AML (czyli dotyczy także firm audytorskich). Obowiązek szkoleniowy określony w art. 52 ustawy AML dotyczy nie tylko pracowników instytucji obowiązanych, którzy związani są z tymi instytucjami stosunkiem pracy, lecz wszystkich osób wykonujących obowiązki związane z AML/CFT.  Obowiązek ten dotyczy również członków zarządu lub innego organu zarządzającego odpowiedzialnych za obszar AML.

Powierzenie wykonywania obowiązków dotyczących AML/CFT osobie, która nie została odpowiednio przeszkolona jest brakiem w realizacji obowiązku określonego w art. 52 ustawy AML i jest zagrożone karą administracyjną, zgodnie z art. 147 pkt 9 ustawy AML.

Obowiązek określenia systemu szkoleń w procedurze wewnętrznej

Procedura wewnętrzna w zakresie AML/CFT powinna określać zasady upowszechniania wśród pracowników instytucji obowiązanej wiedzy z zakresu przepisów o  AML/CFT – z uwzględnieniem charakteru, rodzaju i rozmiaru prowadzonej działalności.

Forma programów szkoleniowych

Obowiązek szkoleniowy może zostać zrealizowany poprzez szkolenia wewnętrzne instytucji obowiązanej, jak i poprzez udział osób wykonujących zadania z obszaru AML/CFT w szkoleniach zewnętrznych.

Publikacje, wytyczne i  komunikaty, udostępniane na stronie internetowej Ministerstwa Finansów, będące realizacją przez GIIF obowiązku udostępniania wiedzy i informacji z zakresu AML/CFT, a także stanowiska i wytyczne UKNF i NBP są istotnym wsparciem edukacyjnym oraz narzędziem pomocniczym w podnoszeniu świadomości  w zakresie AML/CFT. Jednak z uwagi na ich ogólny lub selektywny charakter, samo zapoznanie się z nimi nie wystarcza do uznania przez Organy kontroli prawidłowej realizacji obowiązku określonego w art. 52 ustawy AML.

Co ważne samokształcenie nie jest realizacją obowiązku określonego w art. 52 ustawy AML, przy czym dotyczy to również zawodów prawniczych będących instytucjami obowiązanymi. Samokształcenie może jedynie być uzupełnieniem profesjonalnych szkoleń.

Organy kontroli oczekują zatem weryfikacji przez instytucje obowiązane dotychczasowej praktyki wypełniania obowiązku wynikającego z art. 52 ustawy AML i niezwłocznego podjęcia kroków zmierzających do prawidłowej realizacji tego obowiązku.

Dokumentowanie udziału w programach szkoleniowych

Wypełnienie przez instytucje obowiązane obowiązku szkoleniowego musi być udokumentowane. Z dokumentów powinno jednoznacznie wynikać, kto, kiedy, w jakim zakresie i przez kogo został przeszkolony. Dowodem udziału pracownika w szkoleniu, w przypadku szkoleń wewnętrznych, powinna być co najmniej lista obecności wraz z programem szkolenia zawierającym wszystkie wskazane informacje. W przypadku szkoleń zewnętrznych, dowodem udziału w szkoleniu może być np. certyfikat uczestnictwa oraz program szkolenia. Dobrą praktyką jest zakończenie szkolenia testem sprawdzającym wiedzę.

Szkolenia sprzed nowelizacji ustawy AML

Potwierdzenia wypełnienia obowiązku szkoleniowego poprzez udział w szkoleniu przed 2018 rokiem utraciły aktualność wraz z wejściem w życie ustawy AML 13 lipca 2018 roku. Dotyczy to także wszelkich zaświadczeń i certyfikatów potwierdzających ukończenie kursów i szkoleń. 

Instytucja obowiązana powinna każdorazowo, po istotnych zmianach w przepisach prawa krajowego lub unijnego z obszaru AML/CFT, którym podlega, organizować szkolenia uzupełniające uwzględniające te zmiany i odpowiednio je dokumentować. 

W związku z nowelizacją ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu z dnia 30 marca 2021 r. oraz kolejnymi jej nowelizacjami, kurs e-learningowy „przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu”, organizowany przez GIIF do 2022 roku, nie potwierdza realizacji obowiązku szkoleniowego zgodnego z obecnym stanem prawnym i wymaga uzupełnienia.

Szkolenia GIIF

Jeszcze raz zachęcamy Państwa do udziału w programie szkoleniowym organizowanym przez GIIF. Plan nieodpłatnych szkoleń w I półroczu 2025 r. można znaleźć – tutaj.

Odbycie takiego szkolenia nie wypełnia jednak obowiązku szkoleniowego określonego w art. 52 ustawy AML.