Zakończyła się XXI Doroczna Konferencja Audytingu

Konferencję otworzyła Barbara Misterska-Dragan, prezes Krajowej Rady Biegłych Rewidentów inaugurując sesję „Co możemy dać gospodarce i rynkowi?”. Swoje opinie na temat relacji pomiędzy audytorami a rynkiem, a także na kwestie takie jak współpraca z nadzorcą i perspektywy gospodarcze przedstawili Marcin Obroniecki, prezes Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego; prof. Witold Orłowski, ekonomista i ekspert PwC; Andrzej Nartowski, ekspert corporate governance oraz Mirosław Kachniewski, prezes zarządu Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych.

Prezes KRBR podkreślała, że w czasach niepewności gospodarczej rosną oczekiwania wobec biegłych rewidentów. Choć formalnie rola audytorów nie zmienia się, to odbiorcy sprawozdań finansowych będą wnikliwie analizować ich opinie. Jednocześnie prezes samorządu zwracała uwagę, że kierownicy jednostek mogą przyjmować – świadomie lub nie – zbyt optymistyczne założenia dotyczące funkcjonowania firm. W czasach kryzysu istnieje również ryzyko, że upowszechni się także tzw. kreatywna – oszukańcza rachunkowość. To wszystko oznacza, że zarówno kompetencje, jak i niezależność audytorów będą testowane. Jednocześnie Barbara Misterska-Dragan podkreślała, że to nie biegli rewidenci odpowiadają za sporządzenie sprawozdanie finansowego, tylko zarząd. Dlatego tak ważne jest, aby zmniejszyć lukę między oczekiwaniami rynku a faktycznym zakresem obowiązków i zadań audytora. Mirosław Kachniewski mówił z kolei o ewolucji oczekiwań wobec biegłych rewidentów, zapowiadał koniec epoki "archeologii" rozumianej jako analiza danych historycznych na rzecz badania procesów i prognozy ryzyk. Andrzej Nartowski mówił natomiast o tym, że zdecydowanie poszerzać będzie się grupa interesariuszy raportu, podobnie jak rozszerzać będzie się zakres informacji, które podlegać będą weryfikacji biegłego. Wskazywał także na rosnącą rolę raportowania niefinansowego.

Marcin Obroniecki, prezes Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego, podkreślił, że bezpieczeństwo obrotu gospodarczego, na straży którego stoją biegli rewidenci, jest fundamentalne dla całej gospodarki. Biegły rewident to zawód zaufania publicznego. Nie bez powodu każdy biegły rewident przyrzeka wykonywać go „w poczuciu odpowiedzialności, z całą rzetelnością i bezstronnością, zgodnie z przepisami prawa i obowiązującymi standardami”, gdyż na opinii wyrażonej przez audytorów polegają także drobni inwestorzy lub deponenci. Prezes zwrócił uwagę, że rolą PANA jest nadzór – poprzez piętnowanie zachowań złych i szkodliwych, ale i wsparcie dobrych. Dlatego, jeśli podczas kontroli firm audytorskich PANA natrafi na nieprawidłowości, to w zależności od wagi naruszenia będzie podejmować działania prewencyjne lub sankcyjne. Agencja będzie podejmować odpowiednie działania edukacyjne i publikację pomocnych komunikatów, zawierających również informacje pokontrolne. Mają one mieć przede wszystkim formę rekomendacji.

Kolejnym punktem konferencji było wystąpienie Justyny Adamczyk, zastępcy Prezesa PANA zapowiadającej kolejne wystąpienia ekspertów. W kontekście kolejnych sesji panelowych zwróciła ona uwagę na wyzwania stojące tak przed KRBR jak i samą konferencja. Poinformowała również o pracach nad systemem informatycznym, który ułatwi i zautomatyzuje kontakt Agencji z biegłymi rewidentami.

Tematykę kontroli zdalnych prowadzonych przez Agencję przybliżyła dr Agnieszka Baklarz, Dyrektor Departamentu Kontroli PANA. Jak podkreśliła, większość firm wyraziła zgodę na przeprowadzenie kontroli zdalnie, a firmy audytorskie są proszone o wcześniejsze przesłanie części dokumentów nawet w przypadku tradycyjnej, stacjonarnej formuły kontroli, co czyni ją bezpieczniejszą, ponieważ ogranicza bezpośrednie kontakty.

Ostatnim segmentem XXI DKA były 3 sesje tematyczne, których opiekunami merytorycznymi i moderatorami były Joanna Żukowska-Kalita, Agnieszka Wujek i Barbara Misterska-Dragan. Ich uczestnicy, reprezentujący duże, średnie i małe firmy audytorskie oraz organizacje branżowe, zastanawiali się nad zagadnieniami takimi jak badanie zdalne, wyzwania związane z badaniem w 2020 r. oraz funkcjonowanie samorządu zawodowego.

W sesji pierwszej, „Badanie zdalne – jak się do niego przygotować”, Andrzej Karpiak, sekretarz KRBR, zauważył, że niezależnie od zmian spowodowanych przez pandemię, digitalizacja dokonująca się po stronie klientów i tak wymuszała zmiany u biegłych rewidentów. Zwrócił też uwagę, że przy niewątpliwych zaletach badania zdalnego, ten sposób kontaktu z klientem i jego pracownikami utrudnia czasami pozyskanie wielu informacji, które często zdobywa się podczas rozmów nieformalnych. Ewa Jakubczyk-Cały zwracała z kolei uwagę na zagrożenia, jakie stanowi pandemia dla realizacji podjętych przez firmy audytorskie zleceń. Zaznaczyła także, że dla klientów, którzy w początkowym okresie pandemii musieli walczyć o przetrwanie, obowiązki sprawozdawcze schodziły na dalszy plan.

Sesja „Wyzwania związane z badaniem 2020” poświęcona była wyzwaniom stawianym przez zmieniające się standardy, nowe formaty raportowania i nowe technologie, wspierające pracę biegłych rewidentów. Jak podkreśliła Agnieszka Muller-Grządka, członek KRBR, w wystąpieniu poświęconemu Międzynarodowemu Standardowi Badania 540 (Z), w przypadku wielu badanych jednostek szacunki księgowe, z natury rzeczy obarczone pewną dozą niepewności, stanowią znaczącą część ich sprawozdań finansowych. Jarosław Dac, członek KRBR, zaznaczył natomiast, że pomyłka w założeniach kontynuacji działalności ma o wiele większe znaczenie, niż pomyłka w szacunkach księgowych. Jest to bowiem podstawowe założenie dotyczące firmy, między innymi dlatego, że to, w jaki sposób jednostka zakłada kontynuowanie działalności, w istotny sposób wpływa na wycenę jej aktywów i pasywów. Mówiąc o ESEF (Jednolity Europejski Format Raportowania) Mirosław Szmigielski, członek KRBR, zaproponował, że ze względu na dodatkowy czas potrzebny do wykonania pracy, biegli rewidenci mogą rozważyć aneksowanie umów z klientami bądź zawrzeć osobną umowę na wykonanie usługi. Jakub Wojnarowski, Dyrektor Zarządzający ACCA Polska i Kraje Bałtyckie, mówił o technologiach, które zmienią branżę finansową. Podkreślił rolę kompetencji cyfrowych w pracy biegłego rewidenta, rozumianych zarówno jako zdolność do rozumienia biznesu prowadzonego przez klienta, który wdrożył jakąś innowację technologiczną; jak i jako umiejętność do wykorzystania pojawiających się narzędzi technologicznych usprawniających pracę audytorów.

Trzecia sesja pt. „Samorząd. Działania, ambicje i wyzwania”, dotyczyła tradycyjnie zagadnień samorządu. Adam Kęsik, członek KRBR, wyjaśnił, że w związku ze zmienioną formułą nadzoru znacznie zmieniła się sytuacja finansowa PIBR. Podkreślił, że w związku z tym oczekiwania przedstawione na ostatnim Zjeździe będą realizowane na miarę możliwości prawnych i finansowych. W swoim wystąpieniu poświęcił także dużo czasu na przypomnienie działań, jakie samorząd podjął w związku z pandemią, zwłaszcza w jej pierwszych dniach. Podkreślał, że zaledwie w kilka dni po ogłoszeniu lockdownu samorząd wydał wskazówki dotyczące badania sprawozdania finansowego w warunkach pandemii, w tym ocenę kontynuacji działalności. Jan Letkiewicz, zastępca prezesa KRBR, skupił się na dotychczasowej współpracy PIBR z PANA. Przypomniał, że przykładem udanej współpracy na linii samorząd-regulator były m.in. bardzo szybkie konsultacje przy okazji wprowadzenia przepisów „covidowych”. Jadwiga Szafraniec, Prezes Regionalnej Rady RO PIBR w Wrocławiu oraz Grzegorz Oszczypała, Prezes Regionalnej Rady RO PIBR w Krakowie, zaprezentowali perspektywę samorządów regionalnych. Jak zaznaczyła Jadwiga Szafraniec, władze regionalne są bardzo blisko biegłych rewidentów i na co dzień zajmują się informacją i edukacją, integracją oraz dbaniem o wizerunek zawodu. Grzegorz Oszczypała podkreślał rolę szkoleń dla funkcjonowania regionalnych oddziałów. Jak wyjaśnił, w efekcie pandemii, zmienia się nie tylko formuła szkoleń, ale i ich tematyka, w których większe znaczenie ma m.in. kwestia kontynuacji działalności. Zaapelował także, aby tematy szkoleń, organizowanych przez oddziały, służyły zwiększaniu wartości i prestiżu audytu. Istotną część panelu stanowiła dyskusja nad zagadnieniem „Jacy będziemy pod koniec kadencji”, podczas której paneliści zastanawiali się nad zadaniami priorytetowymi dla Samorządu. Dyskusja została otwarta „Listą marzeń”, przygotowaną przez prezes KRBR, która będzie w formie ankiety wysłana do środowiska biegłych rewidentów.

Konferencję podsumowała Monika Kaczorek, zastępca prezesa KRBR oraz przewodnicząca Komisja ds. DKA działającej w ramach KRBR. Zwróciła uwagę, że wśród najczęściej pojawiających się w trakcie DKA opinii dominowało stwierdzenie, że kluczowa w pracy audytora jest jakość. Pod tym pojęciem rozumie się kompetencji zawodowe; znajomość standardów i przepisów; postawę zawodowego sceptycyzmu; postawę etyczną, w której kluczową cechą jest niezależność; umiejętności użycia technologii, która dodatkowo zyskuje na znaczeniu w czasach pandemii; zrozumienia biznesu i gospodarki, które jest kluczowe zwłaszcza w okresie kryzysu gospodarczego i ma fundamentalne znaczenie na przykład przy analizie kontynuacji działalności.

Najważniejszym wnioskiem z sesji poświęconej roli samorządu jest to, że samorząd biegłych rewidentów zamierza umacniać pozycję reprezentanta środowiska, wzmacniać prestiż zawodu, wskazywać wartość dodatkową usług wykonywanych przez biegłych rewidentów i promować ich wysoką jakość. Konferencja spełniła również bardzo ważną rolę środowiskowo – samorządową i w czasach dystansu społecznego pozwoliła na swoistą integrację. Jej problematyka była powiązana z omówieniem m.in. realizacji programu Zjazdu z 2019 r.
Już niebawem na stronie internetowej DKA zostanie udostępnione nagranie całej konferencji oraz wszystkie prezentacje.

Sponsorami tegorocznej konferencji byli U-FIN, DATEV, Willis Towers Watson, Warta, EY, PwC oraz KPMG.

Partnerami DKA byli: Association of Chartered Certified Accountants oraz American Institute of Certified Public Accountants The Chartered Institute of Management Accountants.

Patronat nad wydarzeniem objęło: Ministerstwo Finansów, Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Dziekan Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego, Rektor Szkoły Głównej Handlowej, Uniwersytet Szczeciński oraz Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie.

Patronat medialny objęły „Rzeczpospolita” oraz „Parkiet Gazeta Giełdy”.

Zapraszamy do zapoznania się z prezentacjami z XXI DKA

Jak pandemia zmieni gospodarkę? – prof. Witold Orłowski, Główny Doradca Ekonomiczny, PwC

Kontrola zdalna – dr Agnieszka Baklarz, Dyrektor Departamentu Kontroli, PANA

Sesja I:

„Badanie zdalne – Jak się do niego przygotować” – Joanna Żukowska-Kalita, członek KRBR

Sesja II:

Standard 540 – Agnieszka Muller-Grządka, członek KRBR

Zagrożenie kontynuacji działalności – Jarosław Dac, członek KRBR

ESEF – Mirosław Szmigielski, członek KRBR

Nie wiem, że nie wiem – technologie, o których nic nie wiemy, a które zmienią zasady gry w finansach – Jakub Wojnarowski, Dyrektor Zarządzający ACCA Polska i Kraje Bałtyckie